TA’LIM JARAYONIDA SUN’IY INTELLEKTDAN FOYDALANISHNING PEDAGOGIK-PSIXOLOGIK ASPEKTLARI
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/ydif-y2025v1i7/n13Kalit so'zlar
sun’iy intellekt, ta’lim texnologiyalari, adaptiv baholash, individuallashtirilgan ta’lim, TPACK modeli, SAMR modeli, raqamli charchoq, psixologik xavfsizlik, konstruktiv pedagogika, ta’lim motivatsiyasi.Annotasiya
Maqolada sun’iy intellekt (SI) texnologiyalarining ta’lim jarayoniga kirib kelishi, uning shakl, mazmun va metodikaga ko‘rsatgan ta’siri tahlil qilinadi. SI vositalari yordamida ta’limni individuallashtirish, real vaqt rejimidagi adaptiv baholash tizimlari va katta hajmdagi o‘quv ma’lumotlarini avtomatik tahlil qilish imkoniyatlari kengaygani ta’kidlanadi. ChatGPT, Khan Academy AI, Quizlet, Teachable Machine kabi tizimlarning o‘quvchilarning bilim darajasi, o‘zlashtirish sur’ati va didaktik ehtiyojlariga mos resurslar yaratishdagi o‘rni yoritiladi. Shu bilan birga, texnologiyalarning o‘qituvchi–o‘quvchi o‘rtasidagi an’anaviy muloqotga, motivatsiyaga va psixologik moslashuv jarayonlariga salbiy ta’sirlari — ijtimoiy izolyatsiya, raqamli charchoq, ruhiy bosim kabi holatlar ham ko’rsatib o’tiladi. SI texnologiyalarini ta’limga joriy etishda texnologik, metodik va psixologik yondashuvlarning uyg‘unligi ta’lim sifatini oshirishning asosiy sharti ekanligi qayd etiladi.
Manbalar
1. Koehler, M. J., & Mishra, P. (2009). What is technological pedagogical content knowledge (TPACK)? Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 9(1), 60–70. https://citejournal.org/vol9/iss1/general/article1.cfm
2. Nafasov M. M. (2022). O‘qitishda zamonaviy texnologiyalarni joriy etish – SAMR modeli. “Zamonaviy dunyoda ilm-fan va texnologiya” nomli ilmiy-amaliy konferensiya. Том 1 № 2 B. 4-7.
3. Puentedura, R. R. (2014). SAMR and TPCK: Intro to advanced practice. Retrieved from https://www.hippasus.com/rrpweblog/archives/2014/06/29/SAMR_TPCK_AdvancedPractice.pdf
4. Hammond, Z., & Jackson, Y. (2015). Culturally Responsive Teaching and the Brain: Promoting Authentic Engagement and Rigor Among Culturally and Linguistically Diverse Students. Corwin Press.
5. Holmes, W., Bialik, M., & Fadel, C. (2019). Artificial Intelligence in Education: Promises and Implications for Teaching and Learning. Center for Curriculum Redesign. https://curriculumredesign.org
6. Van Laar, E., Van Deursen, A. J., Van Dijk, J. A., & De Haan, J. (2020). Determinants of 21st-century skills and the roles they play in the employability of university graduates. Computers in Human Behavior, 112, 106481. https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106481