SUDYALAR HUQUQIY ONGI SHAKLLANISHI VA RIVOJLANISHIGA TAʼSIR QILUVCHI OBʼEKTIV VA SUBʼEKTIV OMILLAR
Kalit so'zlar
https://doi.org/10.47390/ydif-y2025v1i7/n11Kalit so'zlar
huquqiy ong, obʼektiv omillar, subʼektiv omillar, qonunchilik, sud tizimi, kasbiy malaka, axloqiy qadriyatlar, psixologik omillar, sud mustaqilligi, huquqshunoslik, xorijiy olimlar fikrlari, polemika.Annotasiya
Maqola sudyalar kasbiy huquqiy ongi shakllanishi va rivojlanishiga taʼsir qiluvchi obʼektiv va subʼektiv omillarni tahlil qiladi. Obʼektiv omillar qatorida qonunchilik bazasi, sud tizimining institutsional tarkibi va ijtimoiy-iqtisodiy muhit oʼrin olgan. Subʼektiv omillar esa sudyalarning taʼlim darajasi, shaxsiy axloqiy qadriyatlari, kasbiy malakasi va psixologik xususiyatlarini oʼz ichiga oladi. Maqolada xorijiy huquqshunos olimlarning, xususan Ronald Dvorkin, H.Xart, Lon Fuller va Jerom Frankning huquqiy ong va sudya faoliyatiga oid nazariy qarashlari asosida polemik muhokama olib boriladi. Tahlil natijasida sudyalarning huquqiy ongini mustahkamlashda taʼlim tizimini takomillashtirish, sud mustaqilligini taʼminlash va axloqiy-etik normalarni kuchaytirish muhim ekanligi taʼkidlanadi.
Manbalar
1. Oʼzbekiston Prezidenti Sh.Mirziyoev, 2019 yildagi sud-huquq sohasiga oid yigʼilishdagi maʼruza;
2. Ilyos Tultev, «Huquqiy ong va uning ijtimoiy ahamiyati», 2017 yil, Toshkent;
3. Jerome Frank. Law and the Modern Mind. New York: Coward-McCann, 1930;
4. Уголовное право России. Общая часть : курс лекций / А.Я. Гришко, А.А.; Волчкова, М.А. Ершов, М.А. Кириллов и др.; под ред. А.П. Кузнецова; Е.Е. Черных. М., 2018. Серия: Уголовное право;
5. bullaw.enu.kz- Saktaganova Indira, Candidate of Law, Associate Professor of the Department of Constitutional and Civil Law, илмий электрон мақола;
6. Ivanova, A. (2020). The Role of Legal Culture in Shaping Judicial Decisions in Democratic Societies. European Proceedings of Social and Behavioural Sciences, 5(2), 123-130.;
7. Roberts, D., et al. (2019). Media Transparency and Judicial Independence: An Empirical Analysis. European Proceedings, 4(1), 87-95;
8. Peters, M. (2018). Judicial Training and the Development of Legal Consciousness in Europe. European Journal of Legal Studies, 10(3), 45-59;
9. Smirnova, E. (2017). Professional Development of Judges in Russia: Ethical and Practical Perspectives. Russian Law Review, 5(2), 120-135;
10. Jerome Frank, Law and the Modern Mind (1930);
11. Rodríguez & Sánchez, Journal of Judicial Psychology, 2020, Madrid;
12. Frank, J. (1930). Law and the Modern Mind. New York: Coward-McCann;
13. González, I., & Martinez, L. (2021). Psychological Resilience and Legal Decision-Making under Pressure. Spanish Journal of Judicial Psychology https://journals.copmadrid.org;