NARRATIV PEDAGOGIKANING ANTROPOLOGIK VA AKSIOLOGIK ASOSLARI TARIX TA’LIMIDA

Mualliflar

  • Tulanboy Xakimov Author

Kalit so'zlar

narrativ pedagogika; antropologiya; aksiologiya; tarixiy ong; empatiya; qadriyatlar; dalilga tayanish; multiperspektivlik.

Annotasiya

Tadqiqotimizda narrativ pedagogikaning antropologik va aksiologik poydevori tarix ta’limi kontekstida asoslanadi. Antropologik yondashuvda inson “hikoya qiluvchi mavjudot” sifatida talqin etilib, shaxsning tajriba, xotira va identiteti narrativ shakllanish jarayonida qurilishi ko‘rsatiladi; aksiologik yondashuv esa tarixiy ta’limdagi ma’naviy-me’yoriy koordinatalar — qadriyatlar, mas’uliyat va adolat, ko‘p ovozli xotira, vakillik va hurmat etikasini — didaktik qarorlar bilan bog‘laydi. Hermenevtik va analitik-sintetik tahlil asosida Vygotskiy, Bruner, Rikoer, Rüsen, MakIntayr, Seixas va Wineburg ishlari sintez qilinib, narrativning dalilga tayanish, ko‘p nuqtai nazarni uyg‘unlashtirish, “masofali empatiya”ni shakllantirish va tarixiy ongni rivojlantirishdagi mexanizmlari yoritiladi. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, insonparvar va qadriyatlarga sezgir narrativ muhitda o‘qituvchi til va hikoya kompozitsiyasini ma’lumotni faktologik uzatishdan ko‘ra, ahloqiy-e’tirof, murosali muloqot va daliliy javobgarlikni tarbiyalovchi amaliyotga aylantiradi. Xulosa sifatida tarix darslarini antropologik-aksiologik jihatdan kalibrlash, baholash mezonlarini narrativ yaxlitlik, daliliy asos, multiperspektivlik va etik vakillikka yo‘naltirish hamda raqamli hikoyalashda sitata va kontekst intizomini kuchaytirish tavsiya etiladi.

Manbalar

1. Vygotsky L.S. Imagination and Creativity in Childhood // Journal of Russian and East European Psychology. 2004. Vol. 42, no. 1. P. 7–97.

2. Bruner J. Acts of Meaning. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1990. 181 p.

3. Ricoeur P. Time and Narrative. Vol. 1. Chicago: University of Chicago Press, 1984. 288 p.

4. Rüsen J. History: Narration, Interpretation, Orientation. New York; Oxford: Berghahn Books, 2005. 198 p.

5. MacIntyre A. After Virtue: A Study in Moral Theory. 3rd ed. Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press, 2007. 286 p.

6. Taylor C. Sources of the Self: The Making of the Modern Identity. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1989. 601 p.

7. Wineburg S. Historical Thinking and Other Unnatural Acts. Philadelphia: Temple University Press, 2001. 255 p.

8. Seixas P., Morton T. The Big Six Historical Thinking Concepts. Toronto: Nelson Education, 2013. 350 p.

9. Levstik L.S., Barton K.C. Teaching History for the Common Good. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum, 2004. 288 p.

10. Wertsch J.V. Voices of Collective Remembering. Cambridge: Cambridge University Press, 2002. 256 p.

##submission.downloads##

Nashr qilingan

2025-11-02

Qanday ko'rsatish

Xakimov, T. (2025). NARRATIV PEDAGOGIKANING ANTROPOLOGIK VA AKSIOLOGIK ASOSLARI TARIX TA’LIMIDA. OʻZBEKISTON — 2030: INNOVATSIYA, FAN VA TAʼLIM ISTIQBOLLARI, 1(8), 44-46. https://konferensiyalar.com/index.php/ifti/article/view/182